آمار رسمی از هزینه مسکن

بانک‌مرکزی اگر چه تحولات بازار مسکن در ماه‌های گذشته از سال 90 را دیر گزارش داده، اما در آنچه تحت عنوان «شاخص قیمت کالا‌وخدمات» به تازگی اعلام کرده، مسیر «صعودی» هزینه تامین مسکن را نه تنها در تهران که در کل کشور مورد تایید قرار داده و در عین حال شیوه صعود را «پلکانی و ملایم» توصیف کرده است.
از ابتدای سال جاری تاکنون تنها آماری که درباره هزینه مسکن اعلام شده مربوط به نرخ‌های فصل بهار در تهران بوده که مرکز آمار ایران اوایل تابستان آن را منتشر کرد و از افزایش به ترتیب 24درصدی اجاره‌بها و 5/7درصدی قیمت مسکن در پایتخت خبر داده بود.
بانک‌مرکزی، اما در گزارشی جدیدتر و البته جامع‌تر از گزارش مرکز آمار، نحوه نوسان شاخص قیمت مسکن در 9ماه اول سال90 را هم در کشور و هم در تهران محاسبه و اعلام کرده است. در این گزارش منحنی رشد اجاره‌بها در پایتخت بعد از صعود در بهار، نزولی شده و در زیر منحنی تورم قرار گرفته است.
اوضاع کشوری هزینه‌مسکن
گزارش از داده‌های بانک‌مرکزی حاکی است: امسال رشد هزینه‌های مربوط به تامین مسکن -با محوریت اجاره- سراسری بوده اما فشار هزینه‌ای به صورت خفیف اعمال شده به طوری که در 12ماه منتهی به آبان سال‌جاری درحالی که نرخ تورم عمومی به 8/19درصد رسیده، شاخص اجاره‌بهای مسکن در کشور فقط 9درصد افزایش یافته که به این ترتیب میزان رشد هزینه اجاره‌نشینی در شهرهای کشور در سال90 معادل نصف میزان رشد سایر هزینه‌های خانوارها بوده است. براساس این گزارش شاخص اجاره‌بهای مسکن غیرشخصی در کشور درحالی که در سال89 رقمی معادل 6درصد افزایش یافته بود در ابتدای سال90 رشد 7درصدی را تجربه کرد و در تابستان نیز 8درصد افزایش یافت و در دو ماه اول پاییز نیز به مرز 9درصد رشد، رسید که این روند، افزایش پلکانی هزینه مسکن در کشور را نشان می‌دهد.
اجاره‌بهای تهران: رشد بهاری آرامش زمستانی
بانک‌مرکزی درباره بازار اجاره مسکن در تهران نیز از برگشت آرامش به قیمت‌ها در ماه‌های اخیر در مقایسه با اوایل سال خبر داده و این‌طور اعلام کرده که میانگین اجاره‌بها در این کلان‌شهر از ابتدای فروردین تا پایان آذر معادل 11درصد – 2درصد بیشتر از نرخ رشد کشوری- افزایش یافته است که در مقایسه با نرخ تورم ناچیز می‌تواند باشد. این روایت از وضعیت اجاره‌نشین‌های پایتخت اگرچه در مقایسه با آنچه طی بهاروتابستان توسط مستاجرها احساس شد کاملا در تضاد است، اما با توجه به شیوه آمارگیری بانک‌مرکزی برای محاسبه نرخ رشد اجاره‌بها، تحلیلی که درباره اختلاف بین این گزارش و حکایت مشاوران‌املاک می‌توان گفت این است که سهم زیادی از گرانی‌های امسال بازار اجاره مسکن جنبه روانی داشته و به «معدل بازار» تعلق ندارد. ضمن اینکه رشد شدید اجاره‌بها در اوایل امسال، با گذشت زمان و ورود به فصل پاییز تاحدودی خنثی شده است. در گزارش بانک‌مرکزی درباره تهران تاکید شده است: امسال شاخص اجاره‌بهای مسکن فقط در اردیبهشت‌ماه جهشی در حد 22درصد نسبت به ماه مشابه سال قبل پیدا کرد -این نرخ رشد در طول 9 ماه سال جاری بی‌سابقه بوده است- اما در سایر ماه‌ها شاخص اجاره‌بها به طور متوسط بین 7 تا 12درصد رشد کرده است. براساس اطلاعات تازه بانک‌مرکزی، شاخص اجاره‌بهای مسکن در تهران طی سال89 حدود 4 درصد نسبت به سال88 افزایش یافته بود که به این ترتیب، رشد این شاخص در سال جاری هر چند کمتر از نرخ تورم بوده اما در مقایسه با رشد سال گذشته، دوبرابر شده است. شاخص اجاره‌بهای مسکن غیرشخصی در تهران از عدد 224 در سال88 به 232 درسال89 و 256 در 9ماه اول امسال رسیده است (شاخص برای سال83 عدد 100 تعریف شده است).
سهم هزینه‌مسکن از تشکیل تورم
به گزارش بانک‌مرکزی برای یکسال منتهی به آبان 90، سهم هزینه تامین مسکن خانوارها در تشکیل نرخ تورم عمومی را 5/9 درصد تعیین کرده است که این سهم در مقایسه با سهم 72 قلم کالا و خدمات پرمصرف در سبد هزینه خانوار، قابل‌توجه است. بعد از مسکن، هزینه سوخت خودرو –بنزین- با سهم 1/7 درصدی، رتبه دوم موثرترین کالا در نرخ تورم را به خود اختصاص داده است و سایر اقلام در این سبد هر کدام بین 5/0 تا حداکثر 6 درصد در نرخ تورم 8/19 درصدی آبان90 سهم داشته‌اند.