فرمول ترکیبی برای طرح مسکن قسطی

در گزارش اخیر دفتر برنامه‌ریزی و اقتصاد مسکن وزارت راه وشهرسازی، که درخصوص سازوکار، معایب، مزایا و پیشنهادها اصلاحی کارشناسان مسکن درباره اجرای هر چه بهتر طرح مسکن قسطی دیروز منتشر شد، هفت مزیت عمده این طرح مورد توجه قرار گرفته است. افزایش توان مالی خریداران به‌عنوان مهم‌ترین وجه مثبت تسهیلات 100میلیونی انبوه‌سازان برای متقاضیان خرید مسکن قسطی، عدم نیاز به افزایش سقف تسهیلات بانکی و در نتیجه عدم الزام به تامین منابع مالی از سوی بانک‌ها دو مزیت عمده اجرای این طرح است که از سوی کارشناسان دفتر اقتصادی تشریح شده است. از سوی دیگر آزاد شدن بخشی از منابع مالی انبوه‌سازان و سازندگان و فراهم شدن امکان سرمایه‌گذاری مجدد برای فعالان این حوزه و تامین مالی طرح‌های نیمه تمام بدون استفاده از منابع بانکی دو مزیت دیگری است که برای این طرح عنوان شده است. فراهم شدن زمینه شروع و افتتاح پروژه‌های جدید با توجه به فروش واحدهای در اختیار سازندگان، عدم خروج منابع از سوی بانک و امکان تجربه فرآیندهای جدید خدمات بانکی از دیگر مزیت‌های این طرح به شمار می‌رود. 

همچنین،کارشناسان اقتصاد مسکن سه کاستی اجرایی در این طرح را مورد تاکید قرار داده و راهکارهایی برای جبران بخشی از این نواقص پیشنهاد کرده‌اند. بنا بر تاکید آنان، اضافه قیمت مربوط به اجرای طرح فروش قسطی مسکن ناشی از فروش اقساطی با نرخ بهره‌ای بالاتر از نرخ تورم از سوی انبوه‌سازان و الزام خریدار به پرداخت کارمزد 4 درصدی به بانک ضمانت‌کننده اولین عیب عمده این طرح محسوب می‌شود. کوتاه مدت بودن دوره بازپرداخت اقساط و بالا بودن رقم اقساط ماهانه دیگر کاستی مورد اشاره در این طرح به شمار می‌رود. این در حالی است که محدودیت بانک مسکن در تضمین معاملات بالاتر از 100 میلیون تومان نیز دیگر ایراد اساسی این طرح است. دفتر برنامه‌ریزی و اقتصاد مسکن به منظور بهبود عملکرد طرح فروش اقساطی مسکن پیشنهاد می‌کند با توجه به بالا بودن قیمت مسکن به ویژه در کلان‌شهرها و شهرهای بزرگ، فراهم کردن زمینه استفاده از تسهیلات بانکی همچون وام 70 میلیونی خرید مسکن و تسهیلات صندوق پس‌انداز یکم، در کنار طرح فروش قسطی، می‌تواند در بهبود عملکرد این ابزار موثر واقع شود. از سوی دیگر، با توجه به کوتاه بودن دوره بازپرداخت، در صورت وجود ظرفیت‌ها و بسترهای لازم می‌توان از سیاست‌های تشویقی برای ترغیب انبوه‌سازان به افزایش دوره بازپرداخت یا کاهش نرخ سود، بهره برد. اعمال برخی تخفیف‌های مالیاتی یا تسهیل شرایط اخذ تسهیلات ساخت، در پروژه‌های بعدی سازندگان و انبوه‌سازان می‌تواند از جمله این سیاست‌ها باشد.