تعیین‌ تکلیف زمین‌های دولت در پایتخت

چند نقطه تهران که سازمان ملی زمین‌ومسکن در آنجا، زمین با کاربری مسکونی در اختیار دارد، برای احداث مسکن‌ویژه کاندید شده، اما با استقبالی که از ثبت‌نام برای نقطه‌اول - تهرانسر - به عمل آمده، هم‌اکنون ادامه پروژه مسکن‌ویژه در 7 نقطه دیگر با اما و اگرهایی روبه‌رو شده است.
وزارت راه‌وشهرسازی اسفند سال گذشته با تصویب طرح ساخت مسکن‌ویژه، تصمیم گرفت زمین‌های دولتی داخل شهر تهران را برای احداث آپارتمان‌های مسکونی مخصوص دهک‌های بالاتر از مخاطبین مسکن‌مهر، به کار بگیرد و با واگذاری این واحدها به فاقدین مسکن در دهک‌های مدنظر، ارزش ریالی زمین را در اقساط بلندمدت اخذ کند.
هدف وزارتخانه از اجرای مسکن‌‌‌ویژه، استفاده از زمین‌های دولتی به نفع متقاضیان مسکن عنوان شده به این صورت که با تقسیط قیمت زمین، پرداخت قیمت‌ تمام‌شده مسکن‌ویژه تسهیل شده و امکان خانه‌دارشدن طبقه میان‌درآمدی ساکن تهران نیز همچون کم‌درآمدهای هدایت‌شده به مسکن‌مهر، فراهم شود.
فاز اول این طرح نیمه‌ اول امسال در تهرانسر با ظرفیت حدود 4 هزار واحدمسکونی آغاز شد و چند ماه بعد، از آنجا که میزان ثبت‌نام متقاضیان کمتر از نصف ظرفیت بود، تیراژ واحدها کاهش پیدا کرد.
اکنون برای فازهای بعدی مسکن‌ویژه که قرار است در غرب، شرق و شمال تهران به اجرا دربیاید، دو گزینه بهتر‌ پیشنهاد شده است. در قالب گزینه اول، طرح ساخت واحدهای مسکونی استیجاری روی زمین‌های دولت مطرح است و گزینه دوم فروش این زمین‌ها با هدف تامین منابع مالی برای ادامه ساخت‌وسازهای مسکن‌مهر در بیرون شهر تهران را شامل می‌شود.
آن‌طور که رییس سازمان ملی زمین و مسکن می‌گوید برای هر دو گزینه پیشنهادی، مجوز قانونی وجود دارد و در مفاد 2 و 6 قانون ساماندهی مسکن اجازه استفاده از زمین‌های دولتی برای احداث آپارتمان‌های استیجاری یا مسکن‌مهر داده شده است. اما هنوز تصمیمی به تغییر مسیر از مسکن‌ویژه به سمت این گزینه‌ها اتخاذ نشده است.
 طبق ماده 6 قانون ساماندهی مسکن، کلیه وزارتخانه‌ها و موسسات دولتی مکلفند اراضی در اختیار خود را برای ساخت مجتمع‌های مسکونی در اختیار وزارت راه‌وشهرسازی قرار دهند.
هر چند تاکنون دستگاه‌ها از واگذاری زمین به این وزارتخانه امتناع کرده‌اند، اما زمین‌هایی متعلق به دولت در کیانشهر شهرری، آتی‌شهر، حکیمیه، پونک، سعادت‌آباد، چیتگر و اختیاریه برای ساخت مسکن‌ویژه، شناسایی شده و در عین حال گزینه‌های پیشنهادی برای استفاده بهینه از این زمین‌ها نیز مطرح شده است.
اولویت با استیجاری یا ... ؟
با این حال، رییس سازمان ملی زمین و مسکن که در سال‌های قبل مسوول اصلی تامین زمین و ساخت مسکن استیجاری در کشور بود، خبر داد فعلا این سازمان برنامه‌ای برای ساخت این واحدها ندارد.
از سوی دیگر و با توجه به اینکه ثبت نام مسکن ویژه شهر تهران با استقبال مورد انتظار مسوولان مسکن روبه‌رو نشد، این مقاوم مسوول در وزارت راه‌وشهرسازی همچنین کاربرد زمین‌های باقی مانده از این طرح را در وهله اول مناسب برای تامین اعتبار خرید زمین مسکن‌مهر در مناطق ارزان‌تر می‌داند و دلیل می‌آورد که چون این زمین‌ها گران هستند نمی‌توان آنها را برای ساخت مسکن استیجاری اختصاص داد، چرا که اولویت مهم‌تری به نام مسکن مهر در این میان وجود دارد.
طرح استیجاری شکست نخورد
معاون وزیر راه و شهرسازی و رییس سازمان ملی زمین و مسکن در این زمینه به گفت: برخلاف تصور عده‌ای که گمان می‌کنند طرح مسکن استیجاری شکست خورد باید بگویم که این طرح به طور کامل محقق شد، اما چون زمان اجرای آن طولانی شد عملا دیگر ادامه نیافت.
احمد اصغری مهرآبادی افزود: مهم‌ترین دلیل طولانی شدن پروسه ساخت مسکن استیجاری عدم همکاری موثر سیستم بانکی با دولت و سازمان ملی زمین و مسکن بود طوری که سیستم بانکی کشور از 50 درصد سهمی که به منظور تامین منابع مالی برای آن تکلیف شده بود تنها 8 درصد آن را محقق کرد.
وی ادامه داد: با این وجود تمام 104 هزار واحد مسکن استیجاری برنامه‌ریزی شده، ساخته و تحویل شد.
معاون وزیر راه‌وشهرسازی همچنین در پاسخ به این سوال که با مطرح شدن دوباره طرح ساخت مسکن استیجاری در بدنه دولت، سازمان ملی زمین و مسکن در این زمینه برنامه‌ای دارد یا خیر؟ گفت: هنوز برنامه‌ای در این زمینه نداریم، اما چنانچه ساخت این واحدها به ما تکلیف شود عملی خلاف قانون نخواهد بود.
برنامه ویژه برای زمین‌های مسکن ویژه
مهرآبادی، همچنین در خصوص پروژه مسکن ویژه در تهران گفت: با توجه به اینکه استقبال مورد نظر از مسکن ویژه در مرحله اول ثبت نام برای 4 هزار واحد تهرانسر صورت نگرفت در حال حاضر برنامه ویژه‌ای برای زمین‌های باقی مانده از این طرح در دست بررسی است.
احمد اصغری مهرآبادی با بیان اینکه از مجموع 4 هزار واحد تهرانسر برای نیمی از این واحدها ثبت‌نام نشده است و در طول ثبت‌نام هم 650 نفر انصراف داده‌اند گفت: نوسانات بازار ارز و طلا باعث شده مردم سرمایه‌های خود را به جای خرید مسکن ویژه به این بازارها هدایت کنند.
وی ادامه داد: به این ترتیب احتمالا دولت با فروش زمین‌هایی که برای ساخت مسکن ویژه در نظر گرفته بود از درآمد آن برای خرید زمین‌های فراوان‌تر و ارزان‌تر برای ساخت مسکن مهر استفاده می‌کند.
رییس سازمان ملی زمین و مسکن در پاسخ به این سوال که آیا دولت برای ساخت مسکن استیجاری روی زمین‌های مسکن ویژه برنامه‌ای دارد، گفت: در حال حاضر تمام تلاش دولت اتمام واحدهای نیمه تمام مسکن مهر و تحویل آن به متقاضیان است و برنامه‌ای برای ساخت مسکن استیجاری در زمین‌های مسکن ویژه هنوز وجود ندارد.