لغو تفاهمنامه آموزش مهارتی کارگران ساختمانی از سوی وزارت مسکن

امروزه توجه به آموزش‌های فنی‌وحرفه‌ای در دنیا با نگاه ویژه برای توسعه صنایع مختلف در کشورها به عنوان یک استراتژی محسوب می‌شود و یکی از ویژگی‌های آن نیاز سنجی براساس ضرورت‌های عصر مدرن و استفاده از امکانات پیشرفته در صنعت و بازار کار است که به موجب آن فارغ التحصیلان این عرصه پس از طی کردن مراحل آموزش‌های مهارتی بتوانند به راحتی جذب بازار کار ‌شوند.
براین اساس به گفته وزیر کار و اموراجتماعی امروز کشور برای رسیدن به توسعه اقتصادی و حل معضلاتی همچون اشتغال و بیکاری که کشورهای در حال توسعه با آن روبرو هستند نیاز به توجه جدی مسئولان و کارجویان به مباحث آموزش‌های مهارتی و فنی دارد و این موضوع به عنوان کلید اشتغال در کشور محسوب می‌شود. طی ماه‌های اخیر یکی از مباحث مهم در این عرصه یکپارچه سازی نظام آموزش‌های مهارتی در کشور است که می‌تواند با جلوگیری از پراکندگی‌های آموزشی در عرصه فنی کشور را در عرصه نیازهای صنعتی و دیگر بخش‌ها یاری دهد.
در حال حاضر سازمان آموزش فنی‌وحرفه‌ای کشور به عنوان متولی آموزش‌های فنی‌ در سطح کشور مطرح است که می‌خواهیم در گفت‌وگو با علی انجم شعاع معاون آموزش این سازمان از روند آموزش‌ها در سطوح مختلف آشنا شویم.

فارس: با توجه به اینکه بیمه کارگران ساختمانی منوط به داشتن گواهی آموزش مهارت‌های فنی و حرفه‌ای است در حال حاضر این آموزش‌ها در چه وضعیتی است؟
انجم شعاع: بر اساس تصویب نامه کمیسیون اصل 138 قانون اساسی که آموزش کارگران صنعت ساختمان برعهده این سازمان گذاشته شده است تفاهم‌نامه پنج ساله با وزارت مسکن و شهرسازی در سال 87 منعقد شد که بر اساس آن مقرر شد که یک میلیون و صد هزار نفر کارگر ماهر در حرفه‌های مختلف آموزش ببینند. در سال 87 نزدیک به 200 هزار نفر و سال گذشته 220 هزار نفر در 10 عنوان رشته و نیز در سال جاری 250 هزار نفر و در 30 رشته آموزش فرا گرفتند و قرار است سال آینده 100 هزار نفر و سال 91 نزدیک به 230 هزار نفر آموزش ببینند. هزینه‌های این تفاهم نامه طی دو سال اول از سوی وزارت مسکن پرداخت شد اما پس از آن با عدم پرداخت هزینه‌ها مفاد این تفاهم نامه اجرایی نشد و در حال حاضر سازمان با توجه به نیاز‌سنجی در این زمینه 50 هزار نفر را در مراکز دولتی آموزش داده است.

فارس: علت اینکه وزارت مسکن و شهرسازی به تفاهم‌نامه پایبند نماند چیست؟
انجم شعاع: امیدواریم که وزارت مسکن و شهرسازی در این زمینه همکاری لازم را برای ادامه اجرای مفاد تفاهم نامه انجام دهد چون متولی ساخت و ساز در کشور این وزارتخانه محسوب می‌شود. بیشترین مشکل این موضوع عدم تامین اعتبار است که البته مسئولان این وزارتخانه معتقدند که وظیفه آموزش کارگران ساختمانی تنها بر عهده سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور است. باید در نظر داشت که با توجه به حجم گسترده تقاضا در این بخش این سازمان نیز به تنهایی قادر به تامین منابع مالی آموزش کارگران این بخش نیست و این موضوع طی انعقاد تفاهم‌نامه با سازمان‌های مربوطه میسر است.

فارس: یعنی با توجه به روند موجود آموزش کارگران ساختمانی در سال جاری انجام نشده است؟
انجم شعاع: بله، در مراکز غیر دولتی آموزش کارگران ساختمانی وجود نداشته و فقط از طریق مراکز دولتی آموزش‌ها در سه مقطع شناسایی، تعیین سطح و در مرحله آخر با نیازسنجی آموزش‌ها در سه سطح درجه یک، دو و سه انجام می‌شود و در نهایت گواهی مهارت برای افراد صادر می‌شود.

فارس: در شرایطی که به تازگی قانون بیمه کارگران ساختمانی در حال اجرا است و مطمئنا نیاز‌سنجی به ارایه آموزش در این بخش ضرورت بیشتر می‌یابد این سازمان چه برنامه‌ای برای پاسخگویی به نیازها در نظر گرفته است؟
انجم شعاع: نهایتا کارگران برای بیمه‌شدگان نیاز به گواهی مهارت دارند و متولی به کارگیری کارگران ساختمانی نیز وزارت مسکن و شهرسازی است که اولا باید از نیروی ماهر و آموزش دیده که دارای بیمه تامین اجتماعی است استفاده کند که این موضوع متوجه این وزارتخانه خواهد بود.

فارس: به هر حال سازمان فنی و حرفه‌ای نیز در این موضوع دخیل است و نباید از این بحث به سادگی عبور کرد.
انجم شعاع: ماده چهار نظام مهندسی بحث بیمه‌های اجتماعی کارگران ساختمانی را لحاظ کرده که وظیفه حمایت از تولید در بخش مسکن وزارت مسکن و شهرسازی است. با توجه به اینکه قرارداد به صورت یک طرفه از سوی این سازمان لغو شده اما باز هم نزدیک به 400 هزار نفر توسط فنی‌وحرفه‌ای آموزش فرا گرفته‌اند. لازمه توسعه مسکن در کشور این است که کارگران حتما شناسایی شوند و با فرا گرفتن آموزش کارهای با کیفیت ارایه شود.

فارس: آیا سازمان فنی و حرفه‌ای برای آینده در زمینه آموزش کارگران ساختمانی برنامه خاصی دارد یا خیر؟
انجم شعاع: این سازمان در مراکز دولتی خود این آموزش‌ها را دنبال می‌کند اما در حجم گسترده نیاز به همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط دارد که تاکنون محقق نشده است.

فارس: در حال حاضر چه میزان استاندار آموزشی در کشور توسط سازمان فنی و حرفه‌ای وجود دارد؟
انجم شعاع: سه هزار عنوان استاندار آموزشی در سازمان وجود دارد که عناوین آنها موجود است و متقاضیان و صاحبان صنایع مختلف بر اساس استاندارهای موجود به سازمان برای فراگیری آموزش مراجعه می‌کنند که تا به حال 1120 عنوان استاندار فعال شده است. در 170 زندان و 140 پادگان و 600 مرکز آموزشی به همراه 4 هزار کارگاه در کشور برای آموزش این استاندارها در نظر گرفته شده است.

فارس: تاکنون چه نیازسنجی‌‌هایی در بخش آموزش مهارت‌های پیشرفته صورت گرفته است؟
انجم شعاع: مهارت‌های پیشرفته به آموزش‌های گفته می‌شود که در سازمان وجود نداشت و در حال حاضر با تغییر واژه این کلمه«پیشرفته» از آن به عنوان آموزش‌های مورد نیاز جامعه و بازار کار قلمداد می‌شود و دیگر عنوانی با نام مهارت‌های پیشرفته وجود ندارد. در بخش تدوین استاندارد آموزشی جدید در حال حاضر با شناسایی نزدیک به 300 تا 400 استاندارد به آموزش‌ها افزوده شده است.

فارس: چه تعداد استاندار آموزشی در سطح دنیا وجود دارد؟
انجم شعاع: در حال حاضر ما از استاندارهای آموزشی دنیا به دلیل فرهنگ عامه رفتاری جامعه عقب هستیم که سازمان به دنبال فرهنگ‌سازی با شعار «هر کارگاه یک مرکز آموزشی» است. در صورتی که رویکرد جدید نهادینه شود می‌توان در یک بازده زمانی کوتاه، آمورش‌ها را به استانداردهای سطح دنیا رساند و الان این فرهنگ وجود ندارد که با مشارکت رسانه و مطبوعات باید ایجاد شود. درحال حاضر نزدیک به بیش از 30 تا 40 هزار استاندار آموزشی در دنیا وجود دارد.

فارس: آیا ضرورت دارد که همه استاندار‌های آموزشی جهان در کشور وجود داشته باشد و در حال حاضر چند استاندار تدوین و بومی‌سازی شده است؟
انجم شعاع: قطعا در صورتی که بتوان مشاغل را بر اساس استاندار آموزشی در نظر گرفت می‌توان به ایده‌آل‌ها نزدیک شد که البته به بستر فرهنگی نیاز دارد. به زودی 2200 استاندارد آموزش به 3 هزار و 200 آموزش افزایش خواهد یافت که با همکاری معاونت پژوهش و برنامه‌ریزی سازمان انجام می‌شود.

فارس: بحثی که وجود دارد این است که استانداردهایی که بومی‌سازی می‌شوند در مقایسه با استانداردهای جهانی از سطح پایین‌تری برخوردار هستند و در مسابقات جهانی مهارت مشکلاتی از قبیل عدم همخوانی آموزش‌ها با استاندارد جهانی مشاهده شده است. این موضوع را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
انجم شعاع: در بحث تدوین استانداردهای آموزشی نگاه به استانداردهای جهانی وجود دارد. موضوع دیگر وجود فناوری‌های نو و لحظه‌ای است که شناسایی و تدوین استاندارد آن نیاز به گذر زمان دارد که در ارتباط گسترده با دیگر کشورها این فناوری‌ها به کشور منتقل می‌شود. قطعا موضوع آموزشی که در کشور کد استاندارد بگیرد با استانداردهای جهانی هم‌خوانی دارد.

فارس: به چه میزان از اختراعات و ابتکارات نخبگان در آموزش‌های فنی و حرفه‌ای استفاده می‌شود؟
انجم شعاع: در حال حاضر سازمان ارتباط خوبی با بنیاد ملی نخبگان دارد و افرادی که کار نو ایجاد می‌کنند اسامی انها ثبت می‌شود و تا با همکاری وزارت علوم این افراد بتوانند از امتیازات ویژه دانشگاه‌ها استفاده کنند.

فارس: هم‌اکنون سازمان فنی و حرفه‌ای چه آموزش‌هایی در بخش صنایع ارائه می‌کند؟
انجم شعاع: طی تفاهم‌نامه‌ای با صنایع، آموزش‌های مورد نیاز آنها در سازمان تدارک دیده شده است و نخبگان صنعت به عنوان مربی آموزش شناسایی می‌شوند و از تجربیات آنها استفاده می‌شود. کار جدید دیگری که در حال انجام است همکاری با وزارت بازرگانی برای آموزش نانوایان است که در تمامی استان‌ها انجام می‌شود و در نیمه اول آبان‌ماه در هشت استان آموزش پایلوت آن شروع شده است هم‌چنین توافق‌نامه همکاری با یک شرکت آلمانی در زمینه آموزش ساخت و ساز صنعتی برای بومی‌سازی در حال انجام است و این سازه‌ها بسیار سبک بوده و نیز از لحاظ هزینه مقرون به صرفه هستند. در حال حاضر استاندارد آموزشی این صنعت تدوین شده و در 10 استان انجام می‌شود.

فارس: آموزش کارگران در بخش صنعت سازه‌های سبک ساختمان در چه مرحله است؟
انجم شعاع: با توجه به اینکه سازه‌های آن در کارخانه تولید می‌شود این صنعت نیاز به نصاب در محل نهایی کار دارد که تدوین و آموزش این استاندارد آموزشی در حال انجام است.

فارس: استفاده از انرژی‌های پاک چه تاثیری در کاهش هزینه‌ها و آموزش صنایع مختلف دارد و در حال حاضر این انرژی‌ها چه سهمی در صنایع دارند؟
انجم شعاع: سازمان تفاهم‌نامه‌ای را با چند شرکت در بحث انرژی‌های خورشیدی، بادی و بازیافتی منعقد کرده و تاکنون چند همایش برگزار شده است تا استاندارد آن به روز شود چون کشور قابلیت زیادی در بحث استفاده از انرژی خورشیدی دارد که با استفاده از آن می‌توان هزینه‌های تولید و دیگر امور کاهش داد و با سرمایه‌گذاری در این بخش طی بازده زمانی 10 ساله می‌توان عنوان کرد که هر خانه از برق تولیدی خود استفاده خواهد کرد. وزارت نیرو بخشی از هزینه‌های ایجاد و امکانات استفاده از انرژی خورشیدی در نیروگاه‌های گازی را تامین می‌کند و سازمان نیز مباحث آموزشی را برعهده دارد.