تغییر سمت و سوی تسهیلات مسکن

ضعف جدی خدمات زیربنایی و روبنایی در مسکن‌مهر، نمایندگان مجلس را وادار کرده محدودیت‌های قانونی برای تداوم حمایت‌های بی‌رویه از ساخت‌وسازهای بیرون شهرهای اصلی که در قالب مسکن‌مهر انجام می‌شود، در نظر بگیرند.
روز گذشته در جریان بررسی لایحه برنامه پنجم، یک ماده جدید به فصل مسکن با پیشنهاد کمیسیون عمران افزوده شد که با رای بالای نمایندگان به تصویب رسید. براساس این مصوبه از سال اول برنامه، اختصاص 100درصد تسهیلات بانکی بخش مسکن به مسکن‌مهر ممنوع می‌شود و حداقل 50 درصد این منابع باید به نوسازی بافت‌های فرسوده اختصاص پیدا کند.
بافت‌های فرسوده مناطقی از بهترین قسمت‌های شهرهای بزرگ از جمله تهران محسوب می‌شوند که در ماجرای مسکن‌مهر، به فراموشی سپرده شدند و دولت از سال 86 تصمیم گرفت به جای ساخت‌وسازهای انبوه در این بافت‌های قدیمی، مسکن‌مهر را در زمین‌های خام حاشیه شهرها، دنبال کند.
در شهر تهران با وجود 3 هزار هکتار بافت‌فرسوده که قابلیت احداث حداقل 150 هزار واحد مسکونی در آن وجود دارد، ساخت مسکن‌مهر در داخل شهر ممنوع است و 90 هزار واحد مسکونی‌مهر برای تهرانی‌ها در فاصله 30 کیلومتری پایتخت در شهرهای جدیدی که به لحاظ رفت‌وآمد، خدمات سکونتی و امکانات اولیه زندگی نظیر آب و برق مشکل دارند، در حال احداث است.
اما حالا با تصمیم قانونی مجلس، دولت موظف می‌شود بافت‌های فرسوده را شریک مسکن‌مهر کند و به اندازه‌ای که به پیمانکاران مسکن‌مهر وام ارزان‌قیمت ویژه پرداخت می‌کند، به انبوه‌سازان بافت‌های فرسوده نیز حداقل به همان نسبت پرداخت کند.
انبوه‌سازان در کلانشهرها از جمله تهران، بافت‌فرسوده را به زمین‌های 99ساله بیرون شهرها ترجیح می‌دهند چون هزینه ساخت در خارج شهر از بابت کرایه حمل‌ونقل مصالح‌ساختمانی و دستمزد نیروی کار، به مراتب گران‌تر از داخل شهر است، اما از روزی که مسکن‌مهر تعریف شد، به دلیل توقف پرداخت تسهیلات بانکی به سایر طرح‌های مسکن از جمله بافت‌فرسوده، انبوه‌سازان مجبور شدند برای ادامه فعالیت، مسکن‌مهر را انتخاب و وارد آن شوند.
اکنون پیش‌بینی می‌شود با اجرای مصوبه جدید مجلس، مسکن‌مهر از دو طرف با محدودیت روبه‌رو شود که طرف اول از ناحیه کاهش خط‌اعتباری بانکی و طرف دوم از ناحیه خروج سازنده‌ها از زمین‌های 99ساله و ورود گسترده آنهابه بافت‌های فرسوده خواهد بود.
به گزارش دنیای‌اقتصاد، در حال حاضر سهم بافت‌های فرسوده از خط‌اعتباری 7 هزار میلیارد تومانی مسکن‌مهر، یک هزار میلیارد تومان است که البته این رقم اوایل امسال با اصرار نهاد نوسازی بافت‌های فرسوده در وزارت مسکن، به این بخش اختصاص یافت. این سهم معادل 14 درصد خط‌ اعتباری مسکن‌‌ مهر است که فقط برای نوسازی 50 هزار واحد مسکونی در کل کشور، اختصاص داده شده است.
خوشحالی معاون وزیر مسکن از مصوبه مجلس
خبرنگار دنیای‌اقتصاد دیروز در پایان رای‌گیری پیشنهاد کمیسیون عمران در صحن مجلس، به سراغ معاون وزیر مسکن در امور بافت‌های فرسوده رفت و ابعاد این مصوبه را از او پرسید. احمد صادقی، مدیر عامل شرکت عمران و بهسازی شهری ضمن اظهار رضایت و خوشحالی از مصوبه اختصاص 50درصد تسهیلات بانکی بخش مسکن به بافت‌فرسوده، به دنیای‌اقتصاد گفت: در بافت‌فرسوده عقب‌ماندگی تاریخی وجود دارد که با این مصوبه، شرایط برای رفع آن و سرعت بخشیدن به روند نوسازی کاملا مهیا شده است.
صادقی همچنین افزود: 65 هزار هکتار بافت‌فرسوده در کل کشور وجود دارد که این مناطق حدود 5/2 تا 3 میلیون خانه قدیمی قرار دارد. با نوسازی این خانه‌ها، حداقل 10 میلیون واحد مسکونی نوساز ایجاد خواهد شد.
معاون وزیر مسکن پیش‌بینی کرد: با اختصاص حداقل نیمی از تسهیلات بانکی بخش مسکن‌ به بافت‌های فرسوده، مجموعه این بافت‌ها ظرف 5 تا 7 سال آینده نوسازی شود. صادقی همچنین گفت: افزایش تعداد وام‌های قابل پرداخت به انبوه‌سازان در این بافت‌ها، سرعت نوسازی را 3 تا 4 برابر افزایش می‌دهد.
بسته تشویقی پلکانی
معاون وزیر مسکن در امور بافت‌های فرسوده در ادامه گفت‌وگو با دنیای‌اقتصاد اعلام کرد: با توجه به افزایش حجم تسهیلات قابل اختصاص به بافت‌های فرسوده، در نظر داریم برای سال آینده سقف وام‌های نوسازی که هم‌اکنون 20 میلیون تومان است را بالا ببریم.
برای این منظور بسته تشویقی پلکانی در نظر گرفته‌ایم که در قالب آن، انبوه‌سازان به نسبت حجم پروژه در دست احداث، از سقف بیشتری از وام برخوردار شوند به این معنی که سازنده یک پروژه 1000واحدی به مراتب بیشتر از سازنده پروژه 100 واحدی، تسهیلات دریافت کند.
صادقی همچنین گفت: برای سال آینده، وام نوسازی افزایش پیدا خواهد کرد که البته این طرح فقط برای انبوه‌سازان خواهد بود.
معاون وزیر مسکن در پاسخ به این پرسش که آیا بافت‌های فرسوده در مقایسه با مسکن‌مهر پتانسیل جذب 3 تا4 هزار میلیارد تومان تسهیلات در سال را دارد، گفت: حجم کار انجام نشده در این بافت‌ها از این میزان تسهیلات زیادتر است و زمانی‌که وام‌های بانکی از مسکن‌مهر به این سمت هدایت شوند، قطعا سرمایه‌گذاران ساختمانی نیز هدایت خواهند شد.
صادقی همچنین در پاسخ به اینکه هم‌اکنون در مسکن‌مهر بانک‌مسکن تعهد سنگینی در حد 15 هزار میلیارد تومان دارد که اگر قرار باشد حجم تسهیلات نصف شود، مسکن‌مهر با مشکل روبه‌رو می‌شود، گفت: دولت می‌تواند سهم مسکن از منابع بانکی را به قدری افزایش دهد که با نصف شدن آن بین مسکن‌مهر و بافت‌فرسوده، مسکن‌مهر آسیب نبیند.
لاهوتی: مسکن‌مهر هزینه‌زا است
مهرداد لاهوتی یک عضو کمیسیون عمران مجلس درباره مصوبه حمایت بانکی از بافت‌های فرسوده به دنیای‌اقتصاد گفت: مسکن‌مهر باعث شده محدوده شهرها به‌صورت طولی گسترش پیدا کند که این مستلزم هزینه سنگین خدمات شهری است در صورتی‌که در نقاط مرکزی شهرها، بافت‌هایی داریم که هم از خدمات زیربنایی بهره‌مند هستند و هم هزینه ساخت در آنها کمتر است.
لاهوتی با اشاره به اینکه در برخی از طرح‌های مسکن‌مهر، مشکل خدمات وجود دارد، گفت: مجلس تصمیم خوبی برای هدایت تسهیلات بانکی گرفت که با اجرای آن، بخش زیادی از این تسهیلات باید در بافت‌های فرسوده صرف شود.
مسکن‌مهر آب، برق و گاز ندارد؟
در همین زمینه، ابوالقاسم رحمانی، عضو هیات رییسه کمیسیون عمران مجلس نیز به دنیای‌اقتصاد گفت: با تغییر مسیر تسهیلات بانکی و افزایش حمایت از بافت‌های فرسوده، ساخت‌وساز در مسکن‌مهر که با مشکل آب، برق، گاز و تلفن روبه‌رو است حل می‌شود.
وی افزود: دولت باید مسکن‌مهر را وارد بافت‌های فرسوده کند تا مالکان خانه‌های فرسوده با دریافت وام ساخت بتوانند آنجا را نوسازی کنند.
متن مصوبه مجلس
به گزارش دنیای‌اقتصاد متن مصوبه نمایندگان مجلس درباره بافت‌های فرسوده در لایحه برنامه پنجم به شرح زیر است: دولت موظف است حداقل 50 درصد از منابع، اعتبارات و تسهیلات اعطایی برای بخش مسکن (طرح‌های مسکن مهر، مسکن جوانان و نیازمندان و امثالهم) را به اجرای طرح‌های مذکور در محدوده بافت‌های فرسوده شهری اختصاص دهد.